کد مطلب:15041 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:5

گنجینه پرسمان » احكام

چرا حدود الهي در ايران تعطيل شده است و به جاي آن جريمه مي گيرند؟

حدود به كيفرهايي اطلاق مي شود كه در شرع مقدس نوع و ميزان آن مشخص شده است. جرايمي كه حد آنها در قرآن كريم بيان شده عبارتند از : زنا، سرقت، قذف و محاربه . (1) برخي از حدود از طريق سنت پيامبر (ص) و ائمه (ع) معين شده است.

به غير از حدود ، كيفرهايي است براي جرايمي كه مجازات معيني از نظر شرع براي آنها در نظر گرفته نشده است. اين كيفرها كمتر از حد مي باشند و به آنها تعزيرات گفته مي شود.

تعبير برخي از فقها در خصوص حد و تعزير اين است: تمام گناهاني كه براي آنها مجازات معين شده از سوي شرع دارد، حد ناميده مي شود و آنها يي را كه مجازات معين شده ندارند، تعزير مي گويند (2)

حدود الهي تعطيل بردار نيست و بايد در جامعه اقامه و اجرا شود. اين امر از ظاهر اخبار و روايات و همچنين فتاواي علما بر مي آيد.

البته در صورتي كه مجرم بيش از اقامه بيّنه، از اعمال خطا كارانه خود توبه كند، حد از او ساقط مي شود و يا اگر اثبات جرم با اقرار مجرم باشد، نه با اقامه بينه، امام مي تواند از جرم او درگذرد يا آن كه بنا بر قول ديگري امام مطلقاٌ حق دارد ( به جهت مصالحي) از اجراي حدود در اين گونه موارد چشم پوشي كند. (3)

اما تعزير در خصوص مواردي است كه كمتر از حدّ باشد و در برخي روايات اقامه تعزير و مقدار آن را با تعبير لما يراه الحاكم ذكر كرده اند كه حاكم و امام در جامعه اسلامي مي تواند براساس مصالحي، از اجراي تعزير چشم پوشي كند يا آن را تبديل به جزاي نقدي و مجازات مالي نمايد.

امروزه در جامعه اسلمي ايران، حدود الهي اجرا مي شود، هر چند فشارهاي سياسي توسط محافل به ظاهر حافظ قوق بشري براي جلوگيري از اجراي حدود الهي زياد است.

آن چه قابليت تبديل به جريمه مالي را دارد، تعزيرات هستند، تبديل تعزيرات به جريمه نقدي، امري شرعي و براساس موازين فقهي مي باشد.

در خصوص زدن دزدي كه دستگير مي كنند، اگر زدن براي دفاع از خود و خانواده باشد، نه تنها عيبي ندارد، بلكه در قالب دفاع مشروع از خود و خانواده و ناموس مي گنجد اما اگر زدن تناسبي با دفاع مشروع نداشته باشد و به عنوان مثال بعد از تسليم شدن و دستگيري دزد باشد و منجر به وارد شدن جراحاتي گردد، شخصي كه ايراد ضرب و جرح كرده، بايد پاسخگو باشد، چون در اين حالت ضرب و جرح و صدمه جسماني به دزد وارد شده است، ممكن است مستوجب ديه هم باشد.

پي نوشت ها :

1 - بهاءالدين خرمشاهي، دانشنامه قرآن و قرآن پژوهي، ج1، ص 919.

2 - محقق حلي، شرائع الاسلام، ج4، ص 147.

3 - مباني فقهي حكومت اسلامي، ج3، ص 478.